Ιφτά πασάδις πολιμούν την έρμη την Κασσάνδρα.
Κανένας δεν την πάτισι, κανένας δεν την πήρι.
Λουμπούτ πασάς την πάτησι, Λουμπούτ πασάς την πήρι…
Έτσι περιγράφει το δημοτικό τραγούδι τον Χαλασμό της Κασσάνδρας και τις σφαγές από τους Τούρκους του Αμπού Λουμπούτ στην Χαλκιδική το 1821. Η 14η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως ημέρα Μνήμης των αγωνιστών και των αμάχων, οι οποίοι σφαγιάσθηκαν από τους Τούρκους στο Ολοκαύτωμα της Κασσάνδρας, όταν έπεσε και το τελευταίο οχυρό της Χαλκιδικής, το στενό της Κασσάνδρας, στις 14 Νοεμβρίου 1821. Στην εποχή μας ο εορτασμός γίνεται με επίκεντρο την πόλη της Νέας Ποτίδαιας.
Στη διάρκεια της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 η Μακεδονία έχει να επιδείξει σημαντικά γεγονότα όπως η εξέγερση της Χαλκιδικής με αρχηγούς τον Σερραίο Εμμανουήλ Παππά και τον Χαλκιδικιώτη Καπετάν Χάψα.
Ο Χαλασμός της Κασσάνδρας (λέγεται και μεγάλος Χαλασμός ή Ολοκαύτωμα της Κασσάνδρας) είναι όρος που περιγράφει την ανελέητη σφαγή των κατοίκων της Χερσονήσου της Κασσάνδρας, την κλοπή και την αρπαγή των περιουσιών τους, τον εξανδραποδισμό μεγάλου αριθμού γυναικών και νεαρών παιδιών, την πυρπόληση εκκλησιών, το κάψιμο των σπιτιών και τη λεηλασία και την καταστροφή όλων των μοναστηριακών Μετοχίων.
Η Χαλκιδική διαδραμάτισε ένα σημαντικό ρόλο στον Αγώνα για την Απελευθέρωση του Ελληνισμού από τον τουρκικό ζυγό, λόγω της κομβικής γεωγραφικής θέσης της, του συμπαγούς ελληνικού πληθυσμού της και της γειτνίασής της με την Θεσσαλονίκη.
Φωτογραφία: Εμμανουήλ Παπάς | Σχέδιο του γλύπτη Κ. Παλαιολόγου (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο)
