«Η κατάρρευση των Αυτοκρατοριών (1914-1923) και η Γενοκτονία των Χριστιανών από τους Οθωμανούς και τους Νεοτούρκους
(Μικρά Ασία, Πόντος, Ανατολική Θράκη, Αρμένιοι, Ασσύριοι κ.λπ.)»

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος διοργανώνει διά της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος το Α΄  Επιστημονικό Συνέδριο με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, το οποίο θα διεξαχθεί στην Αθήνα στις 14 και 15 Οκτωβρίου 2022 με το παραπάνω γενικό θέμα.

Η επέτειος των εκατό ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί και ορόσημο της κατάρρευσης των «Αυτοκρατοριών»  κατά την περίοδο 1914-1923 (Κεντροευρωπαϊκών, Οθωμανικής, Τσαρικής) και του τέλους των ευρύτερων συμβολικών καταλοίπων, τα οποία αυτές χρησιμοποιούσαν για να κυβερνήσουν πολυεθνικά σύνολα. Η αντικατάστασή τους με άλλα ιδεολογικά και πολιτικά σχήματα παρήγαγε μεγάλης έκτασης βία και διωγμούς που έπληξαν άμεσα τους Χριστιανούς, ειδικά στην επικράτεια της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Καύκασο. Πρόκειται για ένα σύνθετο φαινόμενο με πολλούς παράγοντες όχι μόνο θρησκευτικούς, αλλά και πολιτικούς και κοινωνικούς που εμπλέκει τις δυτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις, αλλά και εθνότητες και θρησκευτικές κοινότητες στα ακρότατα όρια αυτού του παλαιού κόσμου, όπως Χριστιανοί Άραβες, Κούρδοι, Αρμένιοι, με κυρίαρχη θέση σε αυτά του ελληνικού στοιχείου. Τα αποτελέσματα αυτών των εξελίξεων ήταν επίσης πολυεπίπεδα για το πολιτικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό τοπίο όλης της περιοχής έως σήμερα.

Στο συνέδριο θα συζητηθούν όψεις των εν λόγῳ φαινομένων με έμφαση στον ρόλο των εκκλησιαστικών ανθρώπων (Πατριαρχών, Επισκόπων, κλήρου, εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, μονών), αλλά και των δυτικών χριστιανικών μορφωτικών/ιεραποστολικών ή διπλωματικών αποστολών, σε μια πολυσύνθετη και δυναμική εικόνα.

Ιδιαίτερο βάρος θα δοθεί στη Γενοκτονία του Ελληνισμού της Ανατολής και στον βίαιο ξεριζωμό Ελληνικών πληθυσμών από περιοχές με μακροχρόνια παρουσία και πολιτιστική λάμψη (Μικρά Ασία, Πόντος, Ανατολική Θράκη).

Οι θεματικές ενότητες του Συνεδρίου θα είναι οι ακόλουθες:

  1. Η κατάρρευση των Αυτοκρατοριών (Οθωμανικής, Τσαρικής, Αυστριακής κ.ά.) μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο αντίκτυπός της στους Έλληνες και άλλους Χριστιανούς στην Ανατολική Μεσόγειο.
  2. Ο Πόντος και η Γενοκτονία του Ελληνισμού στην ευρύτερη περιοχή από το 1919 κ.ε.
  3. Η Γενοκτονία του Ελληνισμού στη Μικρά Ασία (1914-1922): Γεγονότα, διεθνής προβολή, αναγνώριση, νομικές, διπλωματικές, ιστορικές διαστάσεις. Η στάση της Ορθόδοξης Εκκλησίας και οι Άγιοι Εθνομάρτυρες κληρικοί.
  4. Η Γενοκτονία των Αρμενίων και ο βίαιος ξεριζωμός των άλλων Χριστιανικών κοινοτήτων από το Οθωμανικό και τουρκικό κράτος: Γεγονότα, διεθνής προβολή, αναγνώριση, νομικές, διπλωματικές, ιστορικές, θρησκευτικές και πολιτικές διαστάσεις.
  5. Ο ρόλος των δυτικών Χριστιανών στο Οθωμανικό και το Τουρκικό κράτος.
  6. Ο ξεριζωμός των Ελλήνων από την Ανατολική Θράκη. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο στη νέα πραγματικότητα κατά τον Μεσοπόλεμο.

Οι προτάσεις των ενδιαφερομένων εισηγητών (θέμα και περίληψη όχι εκτενέστερη των 300 λέξεων),  καθώς και ένα σύντομο βιογραφικό τους (όχι εκτενέστερο των 200 λέξεων), πρέπει να κατατεθούν στην Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου έως τις 2 Μαΐου 2022, είτε ταχυδρομικώς στη διεύθυνση της Ιεράς Συνόδου (Ιωάννου Γενναδίου 14, 115 21, ΑΘΗΝΑ) ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: politistikitautotita@yahoo.gr. | Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210-72.72.203 και 210-72.72.255.

Επειδή προγραμματίζεται η έκδοση των Πρακτικών του Συνεδρίου, παρακαλούνται θερμώς οι εισηγητές να καταθέσουν τα πλήρη κείμενά τους σε δημοσιεύσιμη μορφή με βιβλιογραφία και παραπομπές, καθώς και μία σύντομη περίληψη στα αγγλικά, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.

Για καλύτερη ενημέρωση των υποψηφίων εισηγητών παραθέτουμε κατωτέρω τα θέματα των επομένων δύο Επιστημονικών Συνεδρίων, τα οποία επίσης θα αναφέρονται στον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης:

Β΄ Συνέδριο, Οκτώβριος 2023
Γενικό Θέμα: «Η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Μικρά Ασία, στον Πόντο και στην Ανατολική Θράκη από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες έως τις σκληρές δοκιμασίες του 20ού αιώνα».

Γ΄ Συνέδριο, Οκτώβριος 2024
Γενικό Θέμα: «Η κληρονομιά των προσφύγων και η νεοελληνική κοινωνία του 20ού αιώνα (θρησκευτικές παραδόσεις, συγγραφείς, τέχνη, σωματεία, διαφύλαξη μνήμης κ.λπ.)­».