Στις 9 Ιουλίου η Κύπρος τιμά τη μνήμη των Κληρικών και των λαϊκών που θανατώθηκαν βιαίως από τους Τούρκους το 1821 ως ύποπτοι για συμμετοχή στον Πανελλήνιο ξεσηκωμό. Φέτος συμπληρώνονται ακριβώς 200 χρόνια.
Το 1821 ο διοικητής Κουτσούκ Μεχμέτ έφερε τουρκικό στρατό για να αποτρέψει την εξέγερση των Ελλήνων της Μεγαλονήσου, πολλοί από τους οποίους είχαν μυηθεί στη Φιλική Εταιρία. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός, τρεις Επίσκοποι, όλοι οι ηγούμενοι των Ορθοδόξων Μονών και εκατοντάδες προκρίτων και επιφανών πολιτών απαγχονίσθηκαν ή αποκεφαλίσθηκαν στη Λευκωσία αυτές τις καυτές ημέρες του Ιουλίου.
Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή που φιλοτέχνησε με ποιητικό τρόπο και στην κυπριακή διάλεκτο ο Κύπριος ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης, ο οποίος έζησε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνος.
Ο Κυπριανός αφού αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει απαντά αγέρωχα στις απειλές του Τούρκου διοικητή ότι θα σφάξει όλους τους Ρωμηούς (Ορθόδοξους Έλληνες) στην Κύπρο:
Η Ρωμηοσύνη εν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου
Κανένας δεν ηβρέθηκεν για να την ιξηλείψη
Κανένας γιατί σιέπει την που τάψη ο Θεός μου
Η Ρωμηοσύνη εν να χαθή όντας ο κόσμος λείψη.
………………………………………………………………
Το νιν αντάν να τρώει την γήν, τρώει την γην θαρκιέται
Μα πάντα τζείνον τρώγεται τζαι τζείνον καταλυέται!
Δηλαδή:
Ο Ελληνισμός υπάρχει από κτίσεως κόσμου και κανείς μέχρι τώρα δεν κατόρθωσε να τον εξαφανίσει. Κανένας, διότι τον σκεπάζει (προστατεύει) από ψηλά ο Θεός μου. Ο (Ορθόδοξος) Ελληνισμός θα χαθεί μόνον όταν έλθει η συντέλεια του κόσμου….. Το υνί όταν αυλακώνει τη γη νομίζει ότι κάνει κακό στη γη. Μα τελικά το υνί είναι αυτό που φθείρεται και καταστρέφεται.
Οι πρώτοι τέσσερις στίχοι αποδίδουν την ελπίδα αναστάσεως των υποδούλων και το ελληνορθόδοξο αντιστασιακό φρόνημα των κληρικών μας, οι οποίοι πάντα ήσαν παρόντες και ηγούντο των απελευθερωτικών αγώνων. Δίνει μάλιστα και ένα μήνυμα αισιοδοξίας για το μέλλον του Ελληνισμού.
Οι άλλοι δύο στίχοι από το εκτενέστατο αυτό επικό ποίημα ( Το τραγούδιν του Κυπριανού ή η Ενάτη Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου) παρομοιάζουν την Τουρκιά με το υνί του γεωργού. Οι Οθωμανοί Τούρκοι νόμιζαν ότι σφάζοντας και καταπιέζοντας θα εξαφανίσουν από προσώπου γης το Ελληνορθόδοξο Γένος. Όμως τελικά από τις συνεχείς εξεγέρσεις των Ελλήνων –και άλλων λαών- διελύθη η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Αξίζει να αναφερθεί ότι, ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός στα νεανικά του χρόνια ήταν μοναχός στην ιστορική Μονή της Παναγίας του Μαχαιρά. Ως Αρχιεπίσκοπος ίδρυσε το 1812 την Ελληνική Σχολή Λευκωσίας, στην οποία φρόντισε να υπάρχει η επιγραφή: «Θνήσκε υπέρ Πίστεως και μάχου υπέρ Πατρίδος»!
Φωτογραφία:
Γιώργος Μαυρογένης, «Η σύλληψη του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού» (1971), Πινακοθήκη Πολιτιστικού Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.
