Η 25η Μαρτίου, ημέρα εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, είχε ορισθεί από τη Φιλική Εταιρεία ήδη από το 1820 ως η ημέρα του Πανελληνίου ξεσηκωμού. Μας το βεβαιώνει και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: «Είς τα 20 με ήλθαν γράμματα από τον Υψηλάντη διά να ήμαι έτοιμος καθώς και όλοι οι εδικοί μας∙ 25 Μαρτίου ήτον η ημέρα της γενικής επαναστάσεως». Οι πρωτεργάτες της Ελευθερίας μας ήθελαν να συνδέσουν την Ορθοδοξία με την Πατρίδα και να δώσουν ένα μήνυμα διπλού Ευαγγελισμού: Εκκλησιαστικού και εθνικού.
Η ίδια ημερομηνία επιβεβαιώθηκε και κατά τη μυστική συνέλευση των Επισκόπων και Προκρίτων της Πελοποννήσου στη Βοστίτσα (Αίγιο) στις 26-29 Ιανουαρίου 1821. Δόθηκαν εναλλακτικές ημερομηνίες η 23η Απριλίου, εορτή του Αγίου Γεωργίου, και η 21η Μαΐου, εορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Όλες οι ημερομηνίες συμβολίζουν τη σύνδεση Χριστιανικής Πίστης και εθνικής ελευθερίας.
Όταν ένας λαός είναι υπόδουλος επί 4 αιώνες δεν είναι εύκολο να περιμένει την ακριβή ημερομηνία. Έτσι, μετά την ατυχή επανάσταση του Αλ. Υψηλάντη στη Μολδοβλαχία, σε πολλές περιοχές οι Έλληνες άρχισαν να κινούνται επαναστατικά από τα μέσα Μαρτίου. Η περίοδος από τις 17 Μαρτίου και μετά είναι γεμάτη από εξεγέρσεις και ορκωμοσίες αγωνιστών στην Πελοπόννησο, στη Ρούμελη, στη Βόρειο Ελλάδα και αλλού.
Είναι λάθος να λέγεται ότι ο Όθων επινόησε την 25η Μαρτίου. Το Βασιλικό Διάταγμα του 1838 απλώς επιβεβαίωσε αυτό που ήθελαν οι πρωτεργάτες της Επαναστάσεως και αυτό που του είπαν οι ίδιοι οι αγωνιστές, οι οποίοι ζούσαν τότε. Ότι, δηλαδή, επιθυμία όλων ήταν να αρχίσει η Εθνεγερσία στις 25 Μαρτίου για να τονισθούν οι άρρηκτοι δεσμοί Ορθοδοξίας και Ελληνισμού.
Σχετική βιβλιογραφία:
Κολοκοτρώνης, Θεόδωρος Κ., 1770-1843. Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836. Υπαγόρευσε Θεόδωρος Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνης, Τύποις Χ. Νικολαϊδου Φιλαδελφέως, Αθήνα, 1846, σελ. 47-48.
Έργο:
Πολεμική σκηνή, Βρυζάκης Θεόδωρος, Έθνικη Πινακοθήκη
